Cleanroom to inaczej pomieszczenie czyste, które służy do pracy w ściśle kontrolowanych warunkach.
Pomieszczenia typu cleanroom wymagają ścisłej kontroli, w zależności od klasy czystości, m.in. takich elementów:
- ilość cząstek w powietrzu;
- mikrobiologia pomieszczenia i personelu;
- wilgotność;
- temperatura;
- różnica ciśnień;
- ilość wymian powietrza;
- poziom elektryczności statycznej.
Więcej informacji o elementach podlegających kontroli znajduje się w Rozporządzeniu Ministra Zdrowia w sprawie Dobrej Praktyki Wytwarzania GMP oraz normie ISO-14664.
Pomieszczenia czyste typu cleanroom stosowane są przede wszystkim w obszarach produkcyjnych branż: farmaceutycznej, medycznej, kosmetycznej, optycznej, kosmicznej, elektronicznej, samochodowej czy spożywczej, ale również w jednostkach badawczych oraz laboratoriach. Pomieszczenie czyste typu cleanroom jest w taki sposób budowane i zarządzane, aby ograniczało wprowadzanie, powstawanie oraz gromadzenie się jakichkolwiek zanieczyszczeń. Do pomieszczenia czystego typu cleanroom powinny prowadzić śluzy osobowe oraz materiałowe (ilość śluz jest również określona), które pozwolą uniknąć przedostania się zanieczyszczeń ze środowiska zewnętrznego. Dodatkowo ściany, sufity, meble i podłogi muszą być wykonane z materiałów, które nie powodują powstawania zanieczyszczeń oraz są łatwe w częstej sanityzacji. Zazwyczaj składają się z trzech elementów, które są ze sobą spójne:
- przestrzeni bardzo dobrze odizolowanej od zewnętrznego środowiska;
- wentylacji wraz z klimatyzacją, która zapewnia skuteczną filtrację i odpowiednią liczbę wymian powietrza;
- systemu jakości, który reguluje za pomocą procedur bezpieczeństwo oraz standard utrzymania pomieszczeń czystych typu cleanroom.
Pracownicy pomieszczenia czystego typu cleanroom
Nie tylko pomieszczenie czyste typu cleanroom powinno funkcjonować zgodnie z określonymi wytycznymi. Istotnym elementem są pracownicy, którzy stanowią największe zagrożenie dla pomieszczenia czystego typu cleanroom i procesów w nim wykonywanych. Dlatego każda osoba przebywająca w pomieszczeniu czystym typu cleanroom powinna przestrzegać m.in. poniższych zasad:
- noszenie specjalnej odzieży ochronnej i korzystanie z niej w odpowiedni sposób, w zależności od klas czystości;
- zakaz noszenia biżuterii;
- zakaz używania lakieru do włosów, lakieru do paznokci, stosowania makijażu;
- zakaz wnoszenia własnych leków, telefonów komórkowych, napojów czy jedzenia;
- udział w specjalistycznym przygotowaniu przed podjęciem pracy;
- przechodzenie regularnych badań lekarskich;
- udział w regularnych szkoleniach z zakresu pomieszczeń czystych typu cleanroom;
- przestrzeganie zasad higieny osobistej.
Przebieg pracy w pomieszczeniu czystym typu cleanroom
Praca w pomieszczeniu czystym typu cleanroom jest bardzo specyficzna. Zanim pracownicy dostaną się do cleanroom muszą przejść specjalistyczne szkolenie przygotowujące do pracy w pomieszczeniu danej klasy czystości, aby zminimalizować zagrożenie zanieczyszczenia. Szkolenie to powinno być dostosowane do warunków panujących przy danym procesie. Do pomieszczeń czystych typu cleanroom prowadzą śluzy osobowe wyposażone w blokady krzyżowe, w których należy wykonać określone procedurą czynności związane z zachowaniem, elementami ubioru czy dezynfekcją. Minimalizują one możliwość dostania się zanieczyszczeń do wnętrza. Same elementy ubioru muszą być dostosowane do warunków panujących w pomieszczeniu czystym typu cleanroom. Praca w pomieszczeniach czystych typu cleanroom zwykle odbywa się przy stałej kontroli cząsteczek w powietrzu oraz kontroli mikrobiologii.
Ubrania ochronne w pomieszczeniu czystym typu cleanroom
Do pomieszczeń czystych typu cleanroom zanieczyszczenia mogą dostać się przede wszystkim poprzez odzież roboczą pracowników. Dlatego też istotnym czynnikiem mającym wpływ na jakość produktów, które powstają w pomieszczeniach czystych typu cleanroom są ubrania ochronne pracowników - od bielizny i obuwia po nakrycie głowy.
Praktycznym rozwiązaniem jest wynajem oraz serwis odzieży roboczej, zapewniając dostarczenie niezbędnej ilości kompletów ubrań dla pracowników. W bardusch serwis odzieży roboczej dla pomieszczeń czystych jest również wykowywany w cleanroom, aby zapewnić największą jakość oraz bezpieczeństwo. Ubrania robocze, w zależności od klas czystości, są sterylizowane zgodnie z najnowszymi normami, a także sprawdzane pod kątem ilości uwalnianych cząstek oraz badane pod kątem właściwości antyelektrostatycznych.
Elementami odzieży roboczej w pomieszczeniach typu cleanroom są:
- kombinezon z kapturem lub bez;
- pełne kaptury ochronne;
- nakładki na buty i osłona obuwia;
- specjalistyczna bielizna;
- fartuchy;
- ochraniacze na twarz;
- gogle czy okulary ochronne.
Materiał ubrań roboczych ma znaczenie
Preferowana przez nas odzież robocza jest wykonana z mieszanki poliestru i włókna węglowego, zapewniając dużą przewiewność, a co za tym idzie wysoki poziom komfortu. Rozdrobnione włókna poliestrowe umożliwiają produkcję tkanin spełniających wymagania pomieszczeń czystych typu cleanroom, sprawując funkcję filtra (przepuszcza powietrze na zewnątrz, a zatrzymuje cząstki). Dużym atutem tego materiału jest jego trudność do fragmentacji. Specjalne techniki przetwarzania tego materiału zapewniają odpowiednie wykończenie produktu, aby nie wytwarzać cząsteczek do środowiska. Dodatkowo nić węglowa odprowadza ładunki elektrostatyczne. Wszystko po to, aby na jak największym poziomie chronić produkty przed zanieczyszczeniami i uszkodzeniami.
Nieodpowiednio dobrane ubrania robocze są źródłem ciągłych zanieczyszczeń, co jest znacznym zagrożeniem w pomieszczeniach czystych typu cleanroom. Aby mieć pewność, że odzież robocza spełni najwyższe standardy, warto skorzystać z firmy zewnętrznej, która specjalizuje się w odpowiednim serwisie ubrań.
Więcej informacji:
Kierownik Cleanroom
Sylwester Didyłowski
+48 506 365 624
[email protected]